ភ្នំដូនពេញ ជាតំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់សែនឆ្នាំ
ភ្នំដូនពេញ ជាតំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់សែនឆ្នាំកន្លងមក ធម្មជាតិបានបង្កើតទួលធម្មជាតិមួយ។ ទួលនេះហៅថា បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ។ នៅលើតំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិនេះ មនុស្ស(លោកយាយឈ្មោះ ពេញ ហៅថា ដូនពេញ និងអ្នកភូមិ)បានកសាងស្នាដៃ(លើកដីពូនទៅជាភ្នំលើទួលនោះ)។
ភ្នំនេះ ហៅថា ភ្នំ ដូនពេញ។ ភ្នំនេះ ជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ ព្រោះ ជាស្នាដៃរបស់មនុស្ស។ ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាចារថា នៅ គ.ស. ១៣៧២ ព្រះវិហារមួយ ត្រូវបានកសាងឡើងពីឈើ និងប្រក់ស្បូវ នៅលើភ្នំនេះ សម្រាប់តម្កល់ទេវរូបធ្វើពីថ្ម មួយអង្គ និងព្រះពុទ្ធរូបសំរិទ្ធ ៤អង្គ រកឃើញ ដោយ ដូនពេញ ក្នុងកំណាត់ឈើគគីរអណ្តែតមកទើនៅច្រាំងទន្លេម្តុំនោះ។ ក្រោយមក ដូនពេញបាននិមន្ត ព្រះសង្ឃមកគង់នៅជើងភ្នំ ហើយទីនោះត្រូវបានហៅថា វត្តភ្នំដូនពេញ។ បច្ចុប្បន្នគេនិយម ហៅកាត់ថា វត្តភ្នំ (សូមស្វាគមន៍រាល់មតិបេីមានខ្វះ ឬ លើស)។
ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា បង្ហាញទៀតថា នៅ គ.ស.១៤៣៤ ព្រះបាទ ពញាយ៉ាត យាងចូលមកគង់ ក្នុងរាជវាំងសង់ថ្មី នៅទិសអាគ្នេយ៍នៃភ្នំដូនពេញ និង នៅ គ.ស.១៤៣៧ ព្រះអង្គប្រទាននាមក្រុងថ្មីនេះថា ក្រុងចតុម្មុខមហានគរភ្នំដូនពេញ ដើម្បីកុំឱ្យបាត់ឈ្មោះ និងកេរដំណែលរបស់ដូនពេញ។ ទ្រង់ បានបញ្ជាឱ្យឧកញ៉ា តេជោស្រីចៅហ្វាយស្រុកសំរោងទង លើកដីបំពេញរាជធានីថ្មី ព្រមទាំងលើកដីបំពេញភ្នំដូនពេញឱ្យរីកធំខ្ពស់ឡើង និងកសាងព្រះចេតិយធំមួយនៅក្រោយវិហារចាស់របស់ដូនពេញ។ បច្ចុប្បន្ននេះ បើមើលពីចំងាយ គេឃើញ ចេតិយព្រះរាជវង្សព្រះចៅពញាយ៉ាត ដ៏ធំលេីកំពូលភ្នំដូនពេញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។